
DMN (Default Mode Network)
องค์ประกอบหลักของ DMN
DMN ประกอบด้วยโครงสร้างสมองที่สำคัญ ดังนี้:
-
Medial Prefrontal Cortex (mPFC):
-
เกี่ยวข้องกับการคิดถึงตัวเอง (self-referential thinking) และการตัดสินใจเชิงสังคม
-
-
Posterior Cingulate Cortex (PCC) และ Precuneus:
-
เกี่ยวข้องกับการประมวลผลข้อมูลจากอดีตและอนาคต การจินตนาการ และความตระหนักรู้ในตนเอง
-
-
Angular Gyrus (ส่วนของ Parietal Lobe):
-
เชื่อมโยงกับการรวบรวมข้อมูลจากการรับรู้และการคิด
-
-
Hippocampus และ Parahippocampal Cortex:
-
เกี่ยวข้องกับความทรงจำและการจินตนาการ
-
บทบาทของ DMN
-
การคิดเกี่ยวกับตัวเอง:
-
เช่น การคิดถึงบุคลิก ความเชื่อ และอารมณ์ของตัวเอง
-
-
การสร้างความสัมพันธ์ทางสังคม:
-
ช่วยให้เข้าใจมุมมอง ความตั้งใจ และอารมณ์ของผู้อื่น
-
-
การวางแผนอนาคต:
-
การจินตนาการถึงสถานการณ์ในอนาคตหรือวางแผนระยะยาว
-
-
การฟื้นฟูความทรงจำ:
-
การดึงข้อมูลจากอดีตเพื่อใช้งานในปัจจุบัน
-
-
Dreaming หรือ Mind Wandering:
-
DMN ทำงานเด่นชัดในช่วงที่สมองลอยไปคิดเรื่องต่าง ๆ โดยไม่จดจ่อกับงานเฉพาะ
-
ความเชื่อมโยงกับโรคและพัฒนาการ
-
Autism Spectrum Disorder (ASD):
-
เด็กที่มีอาการออทิสติกอาจมีการเชื่อมต่อ DMN ที่ผิดปกติ ทำให้การคิดเกี่ยวกับตัวเองและการสร้างความสัมพันธ์ทางสังคมบกพร่อง
-
-
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder):
-
DMN มีบทบาทในการทำให้สมอง "หลุดโฟกัส" ซึ่งเป็นปัญหาในผู้ที่มีภาวะ ADHD
-
-
โรคซึมเศร้า (Depression):
-
DMN มักทำงานมากเกินไปในคนที่มีภาวะซึมเศร้า โดยเฉพาะในส่วน mPFC ซึ่งเกี่ยวข้องกับการคิดหมกมุ่น (rumination)
-
-
อัลไซเมอร์และภาวะสมองเสื่อม:
-
การเชื่อมต่อ DMN ลดลงในผู้ป่วยที่มีความจำเสื่อม
-
การเชื่อมโยง DMN กับ Photobiomodulation (PBM)
-
PBM สามารถกระตุ้นการทำงานของ DMN ผ่านกระบวนการดังนี้:
-
การเพิ่มพลังงานในเซลล์สมอง:
-
PBM ช่วยเพิ่มการผลิต ATP ในเซลล์สมองที่เกี่ยวข้องกับ DMN
-
ลดการอักเสบในสมอง:
-
ลด neuroinflammation ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่รบกวนการทำงานของ DMN
-
การปรับปรุงการเชื่อมต่อระหว่างเครือข่าย:
-
เพิ่มการประสานงานระหว่างส่วนต่าง ๆ ของ DMN เช่น mPFC, PCC และ Hippocampus
ผลกระทบของ DMN ที่ถูกรบกวน
-
การคิดเกี่ยวกับตัวเองผิดปกติ:
-
ขาดความสามารถในการประมวลผลความรู้สึกของตนเองหรือเข้าใจสถานการณ์จากมุมมองของผู้อื่น
-
สมาธิลดลงและความจำเสื่อม:
-
DMN ที่ผิดปกติส่งผลต่อการประมวลผลข้อมูลและความจำ โดยเฉพาะใน Hippocampus
-
การตัดสินใจและการวางแผนบกพร่อง:
-
DMN มีบทบาทสำคัญในการวางแผนล่วงหน้าและการตัดสินใจ
-
พฤติกรรมซ้ำซากและความคิดลอยไปมา:
-
การรบกวน DMN อาจทำให้เกิดความคิดซ้ำ ๆ หรือขาดการควบคุมการโฟกัส
