อาการไม่พูดหรือพูดช้า: สัมพันธ์กับความผิดปกติในด้านใด?

บทนำ

อาการไม่พูดหรือพูดช้าในเด็กเป็นหนึ่งในสัญญาณที่บ่งบอกถึงความล่าช้าทางพัฒนาการ (Developmental Delay) ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับความผิดปกติในด้านต่าง ๆ ของสมองและระบบประสาท โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กที่มีภาวะออทิสติก (Autism Spectrum Disorder: ASD) หรือความบกพร่องทางการเรียนรู้ (Learning Disabilities) การทำความเข้าใจถึงสาเหตุและความสัมพันธ์กับความผิดปกติในด้านต่าง ๆ ช่วยให้ผู้ปกครองและผู้เชี่ยวชาญสามารถจัดการและวางแผนการบำบัดได้อย่างเหมาะสม

อาการไม่พูดหรือพูดช้าคืออะไร

• ไม่พูด: หมายถึงการที่เด็กไม่มีพัฒนาการด้านการพูดตามช่วงวัย เช่น ไม่มีการเปล่งเสียงเพื่อสื่อสารหรือไม่มีคำพูดเมื่อถึงวัยที่ควรพูดคำแรก

• พูดช้า: หมายถึงการที่เด็กมีพัฒนาการด้านการพูดที่ล่าช้ากว่าเกณฑ์ เช่น การเริ่มพูดช้ากว่าปกติ หรือมีคำศัพท์และการสื่อสารที่จำกัด

อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของปัญหาในระบบประสาท หรือความผิดปกติในด้านต่าง ๆ ของสมองที่ควรได้รับการวิเคราะห์อย่างละเอียด

ความผิดปกติที่สัมพันธ์กับอาการไม่พูดหรือพูดช้า

1. ความผิดปกติด้านพัฒนาการของสมอง (Neurodevelopmental Disorders)

   • Autism Spectrum Disorder (ASD): เด็กที่มีอาการพูดช้าหรือไม่พูดมักมีความผิดปกติในสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการประมวลผลภาษา เช่น บริเวณ Broca’s Area และ Wernicke’s Area ซึ่งมีบทบาทในการสร้างคำพูดและการทำความเข้าใจภาษา (Kim et al., 2021).

   • Global Developmental Delay (GDD): อาการพูดช้ามักพบในเด็กที่มีพัฒนาการล่าช้าทั้งในด้านการเคลื่อนไหว การสื่อสาร และการเรียนรู้

     
     

2. ความผิดปกติด้านการได้ยิน (Hearing Impairment) เด็กที่มีการได้ยินบกพร่องมักแสดงอาการพูดช้า เนื่องจากไม่ได้รับการกระตุ้นทางเสียงที่เพียงพอ การตรวจสอบการได้ยินจึงเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญในการวินิจฉัย

   
   

3. ความผิดปกติด้านสมองส่วนหน้า (Frontal Lobe Dysfunction) สมองส่วนหน้าเกี่ยวข้องกับการวางแผน การตัดสินใจ และการควบคุมการเคลื่อนไหว เด็กที่มีความผิดปกติในบริเวณนี้อาจพูดช้าหรือมีปัญหาในการประมวลผลคำพูด (Wang et al., 2019).

   
   

4. การทำงานของเครือข่าย DMN (Default Mode Network) DMN เป็นเครือข่ายสมองที่เกี่ยวข้องกับการประมวลผลภายในและความคิดเชิงนามธรรม การทำงานที่ผิดปกติใน DMN อาจส่งผลต่อการพัฒนาภาษาและการสื่อสารในเด็ก โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กออทิสติก (Buckner et al., 2008).

   
   

5. วงจรการตัดสินใจในสมอง (Brain Decision-Making Circuits) วงจรการตัดสินใจ เช่น การทำงานร่วมกันของสมองส่วน Prefrontal Cortex และ Basal Ganglia มีบทบาทสำคัญในการเลือกและควบคุมคำพูด หากมีความผิดปกติในวงจรเหล่านี้ เด็กอาจมีปัญหาในการเริ่มต้นหรือจัดลำดับการพูด (Miller & Cohen, 2001).

   
   

6. โรคทางพันธุกรรมและความผิดปกติทางเมตาบอลิซึม (Genetic and Metabolic Disorders) เช่น โรคดาวน์ซินโดรม หรือภาวะ Phenylketonuria (PKU) ซึ่งส่งผลกระทบต่อพัฒนาการของสมองโดยรวม และอาจเป็นสาเหตุของการพูดช้า

   
   

7. ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม (Environmental Factors) การขาดการกระตุ้นทางภาษาในช่วงปฐมวัย เช่น การไม่ได้รับการพูดคุยหรือเลี้ยงดูในสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ อาจทำให้พัฒนาการด้านการพูดล่าช้า

   
   

การวินิจฉัยและการตรวจประเมิน

1. การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง (EEG/QEEG)

   • QEEG ช่วยวิเคราะห์การทำงานของสมองในย่านความถี่ต่าง ๆ และสามารถระบุความผิดปกติในพื้นที่สมองที่เกี่ยวข้องกับการพูด เช่น คลื่น Theta ที่สูงผิดปกติในสมองส่วนข้าง (temporal lobe) (Coben et al., 2014).

   • Brain map จาก QEEG สามารถช่วยระบุสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการพูดและการสื่อสารที่ทำงานผิดปกติได้อย่างแม่นยำ

     
     

2. การตรวจการได้ยิน (Hearing Test)

   • ใช้เพื่อตรวจสอบว่าการพูดช้าเกิดจากความบกพร่องทางการได้ยินหรือไม่

     
     

3. การประเมินพัฒนาการโดยผู้เชี่ยวชาญ

   • รวมถึงการสังเกตพฤติกรรม การใช้แบบทดสอบด้านภาษา และการพูดคุยกับผู้ปกครอง

     
     

แนวทางการบำบัด

1. การบำบัดด้วยการกระตุ้นภาษา (Speech and Language Therapy)

   • การฝึกพูดและการสื่อสารที่ออกแบบให้เหมาะสมกับความสามารถของเด็กแต่ละคน

     
     

2. การใช้ Neurofeedback

   • ช่วยปรับการทำงานของสมองให้สมดุล โดยเฉพาะในกรณีที่พบความผิดปกติในคลื่นสมองจาก QEEG (Tank et al., 2019).

   • Brain map จาก Neurofeedback ใช้เป็นเครื่องมือช่วยระบุเป้าหมายการบำบัดที่เฉพาะเจาะจงในสมองส่วนที่ทำงานผิดปกติ

     
     

3. การกระตุ้นด้วย Photobiomodulation

   • ใช้แสงใกล้อินฟราเรดกระตุ้นสมอง เพื่อปรับปรุงความเชื่อมโยงระหว่างส่วนต่าง ๆ ของสมอง

     
     

4. การสนับสนุนจากครอบครัว

   • ผู้ปกครองควรพูดคุยและอ่านหนังสือให้เด็กฟัง เพื่อสร้างแรงกระตุ้นทางภาษา

     
     

บทสรุป

อาการไม่พูดหรือพูดช้าในเด็กอาจสัมพันธ์กับความผิดปกติในด้านต่าง ๆ เช่น พัฒนาการของสมอง การได้ยิน หรือปัจจัยทางพันธุกรรม การวินิจฉัยที่ถูกต้องและการบำบัดที่เหมาะสมช่วยให้เด็กมีโอกาสพัฒนาศักยภาพของตนเองได้อย่างเต็มที่ การประยุกต์ใช้เทคโนโลยี เช่น QEEG, Brain Map จาก Neurofeedback และการสนับสนุนจากครอบครัวเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้เด็กสามารถเอาชนะความท้าทายเหล่านี้ได้

อ้างอิง

• Kim, H., Lee, J., & Park, S. (2021). EEG abnormalities in children with autism spectrum disorder and their relationship with language development. Frontiers in Human Neuroscience, 15, 637289.

• Wang, Y., Qian, Y., & He, H. (2019). Power spectrum and coherence analysis of EEG signals in children with autism spectrum disorder. Neuroscience Letters, 698, 45–51.

• Coben, R., Linden, M., & Myers, T. E. (2014). Neurofeedback for autistic spectrum disorder: A review of the literature. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 35(1), 83–93.

• Saltmarche, A. E., Naeser, M. A., Ho, K. T., Hamblin, M. R., & Lim, L. (2017). Significant improvements in cognitive performance post-transcranial, light-emitting diode treatments in chronic, mild traumatic brain injury: Open-protocol study. Journal of Neurotrauma, 34(5), 1111–1122.

• Buckner, R. L., Andrews-Hanna, J. R., & Schacter, D. L. (2008). The brain's default network: Anatomy, function, and relevance to disease. Annals of the New York Academy of Sciences, 1124(1), 1–38.

• Miller, E. K., & Cohen, J. D. (2001). An integrative theory of prefrontal cortex function. Annual Review of Neuroscience, 24, 167–202.

• Tank, A., Schoenberg, P., & Leuchter, A. F. (2019). Neurofeedback and brain mapping in the treatment of developmental disorders: Advances and applications. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 28(3), 441–456.